25 april 2023
De CO2-markt: waarom en hoe werkt het?
Terug naar het begin. De CO2-markt gaat namelijk al een tijdje mee. In eerdere klimaatakkoorden werden CO2-budgetten vastgelegd: industrielanden kregen een maximum aan CO2-uitstoot opgelegd. Deze budgetten speelden emissiehandel in de hand. Jos: “Als je een CO2-budget hebt en je bent als land goed bezig met verminderen van uitstoot, dan kun je wat jij ‘overhoudt’ aan emissies verhandelen met een ander land met hogere emissies. Zo kun je aan extra verduurzamen ‘verdienen’.”
CO2-uitstoot naar nul
Uit het Klimaatakkoord van Parijs volgt dat de CO2-uitstoot in 2030 minimaal 55% minder moet zijn. In 2050 wil de EU klimaatneutraal zijn, oftewel geen CO2 uitstoten. Dit alles om de opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden.
Als alle plannen die nu bedacht zijn, daadwerkelijk uitgevoerd worden, dan warmt volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) de aarde op met 1,7 graden. Er is dus sprake van een emissiegat: een verschil tussen de doelstellingen die alle landen zich gesteld hebben en wat er nodig is aan CO2-reductie om de opwarming van de aarde op 1,5 graden te houden.
Emissiegat dichten met de CO2-markt
Volgens Jos kan de CO2-markt helpen dit gat te dichten. Uit het laatste rapport van IPCC blijkt dat er veel meer geld nodig is voor de klimaatmaatregelen rond het verminderen van CO2-uitstoot. Ook bestaat een deel van de opgestelde plannen uit ‘conditionele reducties’ (conditional nationally determined contributions). Deze plannen voor vermindering van CO2-uitstoot zijn voorwaardelijk. Dit betekent dat er geld beschikbaar moet zijn om de plannen te kunnen realiseren. Daar ligt een kans voor de CO2-markt!
Kansen van de CO2-markt
Hij noemde verschillende voorbeelden waar de CO2-markt een rol kan spelen. Projecten zoals ontbossing, landbouw productiever maken of verminderen van emissies bij afvalstort (methaan) zijn voorbeelden waarmee de ‘overgebleven’ uitstoot van een ander land gecompenseerd kan worden.
Dit omschreef hij als een mooie kans: aan de ene kant zorg je voor vermindering van uitstoot. Aan de andere kant verbeter je omstandigheden in andere (ontwikkelings-)landen. Het andere land is geholpen én je helpt om wereldwijd de nodige vermindering te realiseren. Hierbij is het belangrijk dat de compensatie in beide landen goed wordt gerapporteerd, om dubbeltelling te voorkomen.
Europese verplichte CO2-markt: ETS
Ook ging Jos dieper in op de soorten markten. De energiesector, industrie en locaties met grote installaties (bijv. bierbrouwerij, suikerbietenfabriek) veroorzaken de helft van de Europese emissies. Zij vallen al jaren onder een verplichte CO2-markt.
Deze markt werkt met een maximumbudget, beschikbaar voor alle bedrijven. Langzaam wordt het totale CO2-budget van al die bedrijven samen afgebouwd, door ieder jaar minder emissierechten beschikbaar te stellen. Bedrijven bepalen per jaar zelf of ze meer of minder gaan reduceren, waardoor ze flexibiliteit behouden. Deze verplichte markt werkt goed en wordt uitgebreid. Vanaf 2027 vallen onder meer de zeescheepvaart en afvalverbrandingscentrales hieronder.
Vrijwillige CO2-markt
Naast de verplichte markt bestaat er ook een vrijwillige CO2-markt. Voor bedrijven die meer willen doen, zich alvast voorbereiden op nieuw beleid of bijvoorbeeld hun dienstreizen willen compenseren (zolang ze nog niet klimaatneutraal zijn). Dit kan door op zoek te gaan naar certificaten om de uitstoot te compenseren.
Die certificaten worden uitgegeven door carbon credit programma’s. Er zijn verschillende mogelijkheden voor CO2-reductie, bijvoorbeeld veenweide hernatten, die (nu) niet verplicht en erg duur zijn. De vrijwillige markt maakt het mogelijk deze projecten te financieren. En maakt het zo aantrekkelijker voor bedrijven om deze reductiemogelijkheden toe te passen. Maar, waarschuwt Jos, de vrijwillige CO2-markt is zeker niet eenvoudig. Een project moet aan veel eisen voldoen en het kost veel tijd en geld, voordat een certificaat wordt toegekend.
CO2-markt als onderdeel van het klimaatbeleid
In zijn conclusie licht hij toe hoe je de CO2-markt echt als deel van het klimaatbeleid kunt zien. Met zowel de verplichte als de vrijwillige markt biedt het mogelijkheden. Maar er is ook discussie over compensatie. Jos is daar duidelijk over: “Er wordt veel over gepraat, dat is belangrijk. Daarom moeten er ook goede carbon credit programma’s komen. Daarnaast moeten we de CO2-uitstoot blijven verminderen. Het lijkt alsof men denkt dat compensatie betekent dat de emissies door blijven gaan. Nee, het is echt een combinatie. Je moet absoluut naar de nul qua uitstoot, dat wat overblijft, dát kun je compenseren.”
Zien we je bij de volgende Lunchen met Nieuwe Energie? Deze gaat over veiligheid!
