blog

Door Martin Kloet, clusterleider Bedrijven & Industrie

Bedrijventerreinen zijn er te kust en te keur. De organisatiegraad van ondernemers op een bedrijventerrein is divers. De vraagstukken van algemeen belang zijn groot(s), veelvuldig en het individuele belang overstijgend. Hoe kunnen ondernemers of bedrijventerreinen ondersteund worden om met onderwerpen als energie, mobiliteit, klimaatadaptatie, biodiversiteit etc. aan de slag te gaan? Wat zijn drijfveren? Op die vragen hebben wij antwoorden gekregen het afgelopen jaar.

Energietransitie, wat betekent dat voor mij?
Ondernemers worden overspoeld met zaken die iedere dag veel aandacht en tijd vragen. Daarom hebben VNO-NCW, MKB Midden en Natuur en Milieu Overijssel gezocht naar een aanpak die bedrijven in staat stelt pragmatisch aan de slag te gaan met de energietransitie en de uitvoering van maatregelen. Voorwaarde was dat er een actieve (parkmanagement)organisatie aanwezig was die kon helpen om de relevante onderwerpen te selecteren en dus een collectief vertegenwoordigde.

Inventarisatie
Met steun vanuit Nieuwe Energie Overijssel is de samenwerking gestart met bedrijventerrein Westermaat in Hengelo, RW 50 in Kampen en Marssteden in Enschede. Gedurende de pilot is gezocht naar manieren om de interesse te peilen onder de ondernemers op het betreffende bedrijventerrein; welke duurzaamheidsonderwerpen spelen bij ondernemers? Deze inventarisatie bleek op meerdere manieren te kunnen en een enquête, mits niet te uitgebreid, hielp hierbij. Vervolgens werd tijdens een bijeenkomst met bestuur of een groep ondernemers bepaald welke actie/steun werd opgepakt en wanneer en hoe deze aangevlogen moest worden. Door te inventariseren welke andere partijen, zoals een gemeente, eveneens een belang had of kon steunen, werd begrip en mede-eigenaarschap gekweekt. Daarmee kregen de vervolgacties meer draagvlak.

Waar staan we nu
Op dit moment worden uitvoeringsplannen opgesteld voor de gekozen deelonderwerpen. In één geval wil de gemeente actief participeren en heeft het bestuur van het park financiën gealloceerd voor de uitvoering. VNO-NCW, MKB Midden en NMO stellen in samenwerking met de partners een roadmap op, op basis van de ervaringen, leereffecten en aanbevelingen. Andere parkmanagers kunnen deze als voorbeeld gebruiken. We verwachten dat de roadmap eind 2020 beschikbaar is.

Onderzoek Saxion
Tijdens de inventarisatiefase heeft Hogeschool Saxion in opdracht van de provincie een lerende evaluatie gedaan bij een aantal andere lopende bedrijventerreinaanpakken. Hiervan is een uitgebreid rapport beschikbaar. Uit het Saxion rapport: ‘De rol van parkmanagement is die van noodzakelijke intermediair die kan optreden tussen ondernemers, overheden en andere betrokken instanties. Het parkmanagement is een belangrijke speler in de zoektocht naar synergie. Wanneer dat lukt is lastig te voorspellen. Er lopen verschillende initiatieven en de kunst is om die in de uitvoering slim te combineren. Succes van handelen is gerelateerd aan beschikbare tijd, kennis, competenties en de vraag of ze dit allemaal zelf moeten willen doen. Ook een gemeente is een belangrijke speler. De vraag is dan hoe de gemeente het parkmanagement en de bedrijven kan versterken en tegelijkertijd actief zoeken naar slimme koppel-kansen’.

Een selectie en samenvatting van de aanbevelingen voor (collectieve) projecten op bedrijventerreinen zijn:
– Kies scherp en ontwikkel een goed onderbouwde en geprioriteerde strategiemix voor respectievelijk bedrijfsgebonden- en collectieve maatregelen en koppel-kansen. Kies die instrumenten die, op basis van inschatting, het meeste (energie)effect bereiken en op welke termijn.
– Maak een realistische prognose (en eventueel scenario’s) van de resultaten.
– Focus altijd op belangen en investeringsbereidheid. De energietransitie vraagt om grote private investeringen. Partijen investeren in een maatregel bij een voldoende attractieve balans tussen kosten, baten en risico’s.
– Richt je altijd het ontwikkelen van businesscases die maatschappelijke meerwaarde geven.
– Wees resultaatgericht én flexibel. In de energietransitie gaat het om investeringen en de realisatie van energieprestatieverbetering. Dit zijn de gewenste ‘harde’ resultaten. Om deze doelen te halen, is veel strategische, tactische en operationele flexibiliteit nodig. De ‘zachte’ resultaten zijn een voorwaarde om de ‘harde’ resultaten te behalen.
– Rolverdeling en rolinvulling voor regisseren, aanjagen, verbinden en ontzorgen is maatwerk. Zorg voor samenhang en volledige dekking. Hiaten kunnen het proces stokken of laten vastlopen.
– Zorg voor een heldere exit strategie voor elke partij, ook de overheid. Zowel vooraf als tijdens het proces.

Potentieel aanboren
Bedrijventerreinen en de ondernemers die daar zitten krijgen de komende tijd veel aandacht en er wordt ook aandacht van ze gevraagd. Niet alleen vanuit de provincie. Ook nationaal worden deze collectieven gezien als grote vissen in de vijver waar een groot besparingspotentieel aanwezig is. Potentieel en prioriteit op het gebied van energiebesparing, maar ook op kansen voor duurzame energie-opwek. De kunst zal zijn om dat potentieel aan te boren.

Martin Kloet is clusterleider van Bedrijven & Industrie. Daarnaast werkt hij voor VNO-NCW – MKB Nederland.