aanjagers

Energiearmoede is een lastig maar zeer actueel onderwerp. Maar hoe pak je energiearmoede nou aan? In de Almelose wijk Nieuwstraatkwartier zijn ze al meters aan het maken. Hoe? Door belletje te tringelen bij de bewoners.

De energietransitie brengt ook heel veel voor de wijk

In het Nieuwstraatkwartier zijn ze niet alleen bezig met energiearmoede, maar kijken ze naar het complete plaatje van de wijk. ‘Toen wij aan de slag wilden gaan met de energietransitie in het Nieuwstraatkwartier was dat lastig van de grond te krijgen,’ vertelt Evelien van Rijswijk, programmamanager voor het programma Nieuwstraatkwartier. ‘Waar moet je dan beginnen? Bij ons heeft Tim Lammers van Nieuwe Energie Overijssel echt geholpen om het aan te jagen.’

‘De energietransitie is een enorm grote opgave, maar de opbrengst van de energietransitie kan een wijk wel echt verder helpen’, is de overtuiging van Eugène van Mierlo, wethouder duurzaamheid. ‘Omdat bewoners samen aan de slag gaan met verduurzamen, wordt hun energierekening lager en worden de woningen comfortabeler. Daarnaast draagt het bij aan de uitstraling van de woningen in de wijk en het sociaal contact tussen inwoners. In de breedte brengt de energietransitie veel voor de wijk.’

Met de bakfiets de wijk in

‘We zijn gewoon begonnen,’ vertelt Margo Abba, adviseur bij het programma Nieuwstraatkwartier. ‘We hebben geen groot plan gemaakt en zijn gewoon gaan aanbellen en met bewoners in gesprek gegaan. Met een hele leuke bakfiets vol met energiezuinige producten als tochtstrip en ledlampen zijn we de wijk in gegaan. Er zijn dan bewoners die niks willen, dat is ook prima. Dat laten we dan gewoon. Maar er zijn ook bewoners die wel enthousiast raken door zo’n gesprek. En daar gaan we dan mee verder. Het is een illusie dat de mensen in een wijk als Nieuwstraatkwartier niks met de energietransitie willen. Dat hebben we wel gezien.’

Toen viel het kwartje

‘Het is ook niet altijd dat mensen niet willen. Soms weten ze ook gewoon niet wat ze er mee kunnen,’ vertelt Evelien. ‘In het begin kon je uit de bakfiets kiezen wat je wilde. Toen was er een meneer waarbij wij aanbelden die zei ‘Joh, ik heb helemaal niks aan ledverlichting want ik heb nog gewone ouderwetse lampen, daar passen alleen gloeilampen in.’ Toen lieten wij hem de ledlampen zien, die kunnen gewoon in dezelfde fitting. Toen viel het kwartje en wilde hij graag de ledlampen. We stonden nog geen meter verder of die man stond op zijn trapje alle gloeilampen te vervangen.’
‘En vervolgens ging hij ook nog zijn buurvrouw helpen al haar lampen te vervangen,’ voegt Margo lachend toe.

Energietransitie als middel en doel

‘Corona heeft ons wel in de wielen gereden. We willen namelijk het liefst met partytent, koffie en koekjes in de wijk staan’, vertelt Evelien verder. ‘Dan gaan mensen samen aan de slag, en dan gebeurt er ook iets.’

‘Door corona misten we het gesprek tussen de buren’, vult Margo aan. ‘Want als wij daar staan met de partytent en de koffie, dan speekt de bewoner ook de buren weer even. Zo faciliteren we ook dat gesprek. We gebruiken de energietransitie ook als middel om het sociaal contact in de wijk te verbeteren. En dan is de energietransitie niet alleen een middel, maar ook nog één van de doelen.

‘Dubbelglas in een verrot kozijn heeft geen zin’

In Nieuwstraatkwartier heeft dit team ook een pilot gedraaid met zes woningen. ‘Eigenlijk hadden we het plan om vijf woningen in de pilot toe te laten, maar toen kwamen er zes aanmeldingen. Dan moet je ook niet moeilijk doen en je plannen aanpassen,’ aldus Evelien. Tijdens deze pilot gingen de zes woningeigenaren kijken wat ervoor nodig was om hun huis te verduurzamen.  ‘Wij zitten vanaf onze bureautjes van alles te verzinnen, maar we hebben geen idee wat voor afwegingen mensen in de praktijk maken,’ vertelt Evelien verder. ‘Waar we aan denken achter ons bureau zijn onze eigen afwegingen en belemmeringen. De aanpak van Nieuwstraatkwartier is van onderop. Wat willen de mensen? En daar sluiten wij dan bij aan.’ De woningeigenaren werden tijdens de pilot begeleid door bouwkundige Gerrit, onderdeel van het programma Nieuwstraatkwartier. De gemeente Almelo heeft ook een gunstige lening beschikbaar gesteld voor het verduurzamen van je huis. Hiermee kunnen mensen hun woning verduurzamen én verbeteren. ‘Want dubbelglas in een verrot kozijn heeft geen zin,’ zegt Evelien. ‘Ook hier moet je breder kijken dan alleen de energietransitie en ook het verbeteren van de huizen meenemen in je regeling.’

Win-win-win situatie

‘Wat mooi is om te zien, is dat door het gesprek aan te gaan, mensen ook op andere ideeën komen. Gerrit kwam bijvoorbeeld bij bewoners thuis die graag een airco wilden omdat het zomers altijd zo warm was boven. Gerrit heeft uitgelegd waarom een airco niet de beste oplossing is. Nu hebben die bewoners een groen dak laten aanleggen. Deze werkzaamheden zijn uitgevoerd door een ondernemer uit de wijk. Het is een win-win-win situatie: het probleem van de bewoner is opgelost, een lokale ondernemer verricht de klus en het is beter voor het klimaat,’ aldus Margo

Inclusieve energietransitie

Van beide aanpakken, zowel de wijk in met de bakfiets als de pilot met de 6 woningen, heeft het team veel geleerd. Het team van Nieuwstraatkwartier heeft nu samen met het team van duurzaamheid een plan van aanpak geschreven voor een inclusieve energietransitie voor de hele stad. ‘Doordat Gerrit met bewoners in gesprek ging over de verbetering en verduurzaming van hun eigen woning, hebben wij veel input gekregen,’ vertelt Margo. ‘Mensen hadden bijvoorbeeld moeite met het invullen van de formulieren. Als je niet goed kunt lezen, is een formulier van de gemeente helemaal lastig. Deze belemmeringen hebben we meegenomen in dit Plan van Aanpak. Zodat we oplossingen kunnen gaan uitwerken met de bewoners.’

Gewoon beginnen!

‘Wij zijn maar gewoon met hele concrete dingen begonnen. Want wij kunnen van achter ons bureau van alles verzinnen, maar wij weten niet hoe het is om in de wijk en in die woningen te wonen. We proberen dingen uit en kijken wat werkt. We werken ‘van onder op’ en sluiten aan bij initiatieven uit de wijk. Wanneer die initiatieven bijdragen aan de doelstellingen van ons programma dan ondersteunen we het. Op die manier bereiken we dat inwoners en organisaties zich eigenaar voelen van de aanpak. Van het ene initiatief ontstaat weer een andere. Ja, het is zeker intensief qua tijd en energie. Maar alle energie die je erin steekt, krijg je er aan het einde ook weer uit. Als team stralen we veel enthousiasme uit en dat helpt om de wijk ook enthousiast te krijgen’, sluit Evelien af.

Meer informatie

Wil je meer weten over de aanpak van Nieuwstraatkwartier? Mail dan Margo.