Kennisartikelen

Hoe betrek je bewoners bij het aardgasvrij maken van hun wijk of dorp? In Noordoost Twente is inmiddels ervaring opgedaan in 7 wijkuitvoeringsplannen. Ondanks dat de informatie door de coronabeperkingen online moest worden gedeeld, leverde dat voor de gemeenten Dinkelland, Tubbergen, Oldenzaal en Losser al zeer bruikbare inzichten op. En: een verassend hoge opkomst!

Verrassende impact  

Normaal gesproken zijn bewonersbijeenkomsten in een zaaltje, en kan na uitleg iedereen zijn zegje doen. Maar door de coronamaatregelen kon dat nu natuurlijk niet. Daarom werd door Energie van Noordoost Twente gekozen voor online-bijeenkomsten voor de wijken De Thij in Oldenzaal en Losser West en de dorpen Tilligte, Weerselo, Beuningen en Harbrinkhoek/Mariaparochie. Manderveen volgt dit voorjaar. De impact van de avonden was verassend hoog: veel kijkers, veel vragen en veel aanmeldingen voor de klankbordgroepen.

Talkshow via YouTube

Projectleider Maike Steegink van deze 7 wijkuitvoeringsplannen had de bijeenkomsten liever live gedaan. “Dan kun je toch beter de stemming peilen. Maar nu hebben we het opgelost door via YouTube een talkshow te presenteren, waar de projectleiders van de gemeente en het adviesbureau te gast waren en waar mogelijk een vertegenwoordiger uit wijk of dorp. In De Thij sloot de woningbouwcorporatie aan. Zo konden we de mensen informeren waar we al mee bezig zijn en wat er nog gaat komen”.

Elke wijk of kern zijn eigen aanpak

Belangrijk was dat elke bijeenkomst andere accenten had, geen one-size-fits-all aanpak dus. “In een dorp als Tilligte zijn mensen honkvast en kennen ze elkaar. Daar komen vragen aan de orde over bijvoorbeeld de terugverdientijd van energiemaatregelen aan je eigen huis. In Losser-West zijn de vraagstukken weer heel anders. Belangrijk uitgangspunt is om samen met inwoners, ondernemers en andere partners een plan te bedenken dat past bij de wijk waar het over gaat. Daarom hebben we uiteindelijk niet voor één wijkoverstijgende aanpak gekozen maar voor een op maat gesneden aanpak per gemeenschap, juist omdat deze sterk verschillen en je de uitleg en beantwoording daar ook op aan moet passen”, legt ze uit.

Enquête

Ook projectleider Martijn Bruil ziet in de twee gebieden waarvoor hij de voorlichting op touw zette (Beuningen en Losser-West) verschillen “We hadden vooraf in Losser-West al een enquête gehouden en die is echt goed ingevuld, daar leefde het al iets meer. In Beuningen  was de animo minder, maar is tegelijkertijd wel een goed contact met de dorpsraad.” Wat overeen kwam, was de behoefte aan duidelijkheid. Wat betekent de energietransitie voor mij, wat gaat het kosten, moet dit persé? Bruil: “Het bevestigde voor mij de noodzaak om het nog duidelijker uit te leggen. En vooral mensen positief mee te nemen. Als je alleen zegt: je moet van het aardgas af, gaan de hakken in het zand want je pakt iets af. Maar als je duidelijk maakt dat er veel te winnen is –lagere energielasten, meer comfort, waardevermeerdering van je woning, dan zal de animo groeien. Het is jammer dat er vanuit het Rijk nog zo weinig duidelijk is over bijvoorbeeld financieringsmogelijkheden”.

Voordelen online ontdekt

Hoewel het online organiseren van de bijeenkomsten natuurlijk uit nood geboren was, ziet Bruil ook voordelen. “We waren blij verrast door de hoge opkomst. Tussen de 20 en 85 procent van de huishoudens in de zes gebieden hebben de bijeenkomst bekeken.”

Daarnaast werden er tijdens de avonden veel vragen (45 en 78) per mail gesteld. Op de andere avonden was er minder, maar nog steeds goede interactie via de vragen: tussen de 9 en 18 vragen zijn er gesteld.

Het aantal aanmeldingen voor de klankbordgroepen voor de wijk processen was in sommige wijken ook verassend hoog: 25 en 10 aanmeldingen in respectievelijk De Thij (Oldenzaal) en Losser-West

Al met al een verassend grote impact via digitale bijeenkomsten. Maike Steegink en Martijn Bruil vullen aan: “En mensen vonden het fijn dat ze het konden bekijken wanneer het hen uitkwam, en ook nog eens rustig konden terugkijken hoe het ook alweer precies zat. We hebben wel het advies opgevolgd dat zo’n online sessie niet langer dan een uur moet duren. En omdat je geen interactie hebt, denk ik ook niet dat we na corona alles online doen, maar wellicht meer een mix van echte avonden in een zaal en online”.

Blijven informeren

Volgens Maike Steegink is het zaak om wijk- en dorpsbewoners via de ‘ambassadeurs’ in de wijk- en dorpsraden of duurzaamheidsverbanden te blijven informeren en prikkelen tot actie. “Door contact te blijven leggen, vergroot je ook het gevoel van urgentie. In 2050 aardgasvrij, dat lijkt nog eindeloos ver weg. Maar wij hebben 2030 al als mijlpaal benoemd om grote delen van de provincie aardgasvrij of aardgasvrij-ready te hebben. Dat is sneller dan je denkt”. Martijn Bruil ziet ook verschillen in snelheid waarmee de doelen kunnen worden gerealiseerd. “In grotere wooncomplexen kun je door collectieve oplossingen sneller meters maken dan in dunbevolkte kernen. Misschien moeten we daarom ook in de deadlines wel wat differentiëren. Gelukkig kunnen we als vier gemeenten, ondanks de verschillen, door de samenwerking leren van elkaar, en van de expertise van de provincie Overijssel”.

Zelf aan de slag en meer weten over digitale bewonersparticipatie?

Contactpersoon: Energie van Noordoost Twente, Maike Steegink, m.steegink@oldenzaal.nl en Noaberkracht, Martijn Bruil, m.bruil@noaberkracht.nl

• Energie van Noordoost Twente
• Video’s bewonersbijeenkomsten via het Youtube kanaal van Energie van Noordoost Twente

Contactpersoon bij Nieuwe Energie Overijssel

Voor informatie over Aardgasvrije Wijken kun je terecht bij het Expertiseteam Gebouwde Omgeving van Nieuwe Energie Overijssel.