Home Kennisplein Hoe krijg je draagvlak voor aardgasvrije wijken?

11 september 2019

Hoe krijg je draagvlak voor aardgasvrije wijken?

Hoe communiceer je met inwoners om draagvlak en actie te krijgen voor aardgasvrij maken van wijken? Dat is een groot vraagstuk, waar veel gemeentes en andere stakeholders een flinke kluif aan hebben. De vakgroep Communicatiewetenschap aan de Universiteit Twente heeft onderzoek gedaan en de uitkomsten zijn weergegeven in 6 lessen voor effectieve bewonerscommunicatie.

6 lessen voor effectieve bewonerscommunicatie

  1. De gemeente wordt door zowel particulieren als huurders als belangrijkste regisseur gezien
    Communiceer naar particulieren en huurders vanuit de gemeente, maar maak duidelijk dat hierbij samengewerkt wordt met woningcorporaties. Geef aan welke verantwoordelijkheden bij welke partijen liggen in de transitie.
  2. Informeer bewoners in een vroegtijdig stadium over het proces en de technische aspecten van de transitie
    Bewoners hebben het idee dat ze te weinig kennis hebben over de transitie naar aardgasvrij in hun wijk. Ze hebben niet duidelijk voor ogen wat de plannen zijn in de wijk, welke aanpassingen nodig zijn in hun huizen, en welke alternatieven er mogelijk zijn. Neem ze mee in het afwegingsproces en geef ze toegang tot informatie van haalbaarheidsstudies en onderzoeken naar mogelijke alternatieven. Geef aan waarom bepaalde oplossingen niet haalbaar zijn, en andere juist wel. Betrek bewoners in dit proces, zodra het concept van de transitievisie Warmte er ligt.
  3. Geef ruimte voor passieve en actieve participatie in de transitie voor zowel huiseigenaren als huurders
    Een groot deel (90%) van huiseigenaren en huurders is geïnteresseerd in de transitie en wil graag op de hoogte gehouden worden. Hiervan wil een kleinere, maar substantiële groep (25%), actief meedoen. Let erop, dat bewoners vaak niet uit zichzelf zoeken naar informatie of weten waar ze informatie kunnen vinden. Geef het participatieproces daarom als volgt vorm:
    • Maak bewoners kenbaar wat er met de wijk staat te gebeuren (proces) middels een fysieke nieuwsbrief verspreid aan alle huishoudens.
    • Zorg bijvoorbeeld naar aanleiding van de nieuwsbrief voor fysieke contactmomenten waar bewoners hun zorgen en behoeften kunnen uiten.
    • Geef bewoners tijdens deze bijeenkomsten de mogelijkheid om zich in te schrijven voor een werkgroep.
    • Vorm een werkgroep met actieve bewoners (particulieren en huurders) waarin ruimte is voor verschillende meningen.
    • Geef duidelijk aan dat de werkgroep als klankbordgroep fungeert (geen representatie voor de hele wijk), die signalen uit de wijk haalt en bijdraagt aan transparantie van het besluitvormingsproces.
  4. Besteed aandacht aan vertegenwoordiging van particulieren in het besluitvormingsproces
    Particulieren hebben het idee dat ze door niemand vertegenwoordigd worden in de transitie. Ze hebben vaak weinig vertrouwen in de gemeente als hun belangbehartiger, en hebben niet zoals huurders een woningcorporatie door voor hun belangen opkomt.
  5. Breng de boodschap van de transitie positief, maar vertel het eerlijke verhaal
    Beschouw de transitie naar aardgasvrij als een kans voor de wijk, om de wijk beter leefbaar en duurzamer te maken, en communiceer het niet als een last die opgelegd is door het Rijk. Geef een goede motivatie en een heldere argumentatie voor de transitie, en ontken niet dat er een grote uitdaging ligt. Let bij het bespreken van alternatieven voor aardgas, dat er rekening gehouden wordt met de kosten, milieuvriendelijkheid, continuïteit en invloed op het wooncomfort.
  6. Groepeer bewoners in de benadering op basis van idealen, niet op basis van demografie
    Leeftijd, geslacht, en opleidingsniveau blijken geen belangrijke rol te spelen bij de attitude voor aardgasvrij. Opvattingen over het milieu hebben juist wel een heel belangrijke voorspellende factor. Breng de idealen van bewoners in kaart, en neem deze mee in de communicatie. Motivaties om eventueel mee te doen aan aardgasvrij kunnen bijvoorbeeld zijn op basis van milieuvriendelijkheid, economische redenen, leefbaarheid in de wijk. Interessant model hiervoor is onder meer het onderzoek Vijf Tinten Groener van bureau Motivaction.

Over het onderzoek

Deze informatie is ontwikkeld door de vakgroep Communicatiewetenschap aan de Universiteit Twente. Zij heeft onderzoek gedaan naar de perceptie en gewenste betrokkenheid van bewoners uit twee wijken in twee verschillende gemeentes in Overijssel bij de transitie naar aardgasvrije wijken.
De wijken waren qua demografie en type huizen vergelijkbaar. De helft bestond uit particuliere woningen en de andere helft waren particuliere, veel slecht geïsoleerde (jaren ’30) woningen, zowel flats, rijtjeshuizen als vrijstaande woningen. De ene wijk heeft een subsidie toebedeeld gekregen als proeftuin voor aardgasvrij, de andere wijk niet.
Het onderzoek bestond uit twee fasen:
• Focusgroepen met particulieren en huurders apart in beide wijken met als doel de thema’s te achterhalen die voor bewoners belangrijk zijn bij de transitie naar aardgasvrij en bewonerscommunicatie.
• Vragenlijst verspreid onder alle huishoudens in beide wijken met als doel breed gedragen opvattingen te achterhalen over de transitie naar aardgasvrij en bewonerscommunicatie.

Zelf aan de slag

Ook interessant?